IS. Staat van terreur
‘Het leger van IS vormt geen existentiële bedreiging voor welk westers land dan ook, maar we blijken vatbaar voor de psychische oorlogvoering’, stellen de Amerikaanse jihadkenners Stern en Berger in IS. Staat van terreur. Door grootschalig militair ingrijpen versplintert de jihadbeweging enkel. Laat de wereldleiders dit boek lezen, u kunt alvast beginnen met mijn recensie in de laatste Kleio.
Nieuwe fase in terrorisme
Met de komst van IS betraden we een nieuwe fase in het jihadistisch terrorisme. Islamitische Staat in Irak (Isi) ontstond al in 2006 op de ruïnes van de lokale tak van Al Qaida. Pas toen in de zomer van 2014 Mosul werd ingenomen, via het web filmpjes van de onthoofding van journalist James Foley werden verspreid en het kalifaat werd uitgeroepen, wist de organisatie de ogen van de wereld op zich gericht.
Nooit eerder werd bruut geweld door moslims zo openlijk verheerlijkt. Anders dan Al Qaida, dat vanuit het verborgene vooral refereerde aan de onderdrukking van de moslim, schetst IS in alle openheid een beeld van een krachtige islamitische heilstaat op aarde, waarvan iedere moslim deel kan uitmaken. De dystopie trekt steeds meer buitenlandse strijders, maar ook vaklieden die vorm willen geven aan de nieuwe burgermaatschappij. Ook in andere delen van de wereld scharen zich steeds meer terroristische organisaties onder de IS-vlag, en vormen zo een ‘archipel van provincies’. We maken, volgens Stern en Berger “de dageraad van het tijdperk van de geografisch gespreide oorlogvoering” mee.
Afschrikwekkend effect
Het belangrijkste front waar strijd wordt geleverd, zo stelt IS zelf, zijn de media. De expliciete bruutheid die zijn handelsmerk is geworden, dient twee doelen: het afschrikken van de vijand op het slagveld – de Iraakse troepen die Mosul en Tikrit verdedigden zouden massaal op de vlucht zijn geslagen na het zien van de massale executie van krijgsgevangenen – en het rekruteren van buitenlandse strijders, namelijk boze, onaangepaste jongeren die vatbaar zijn voor het vooruitzicht van heldendom.
Lever een waarheidsgetrouwer beeld van de werkelijkheid dan de simplistische visie waarmee IS zijn publiek verleidt
De beelden proberen een irrationele reactie uit te lokken bij vriend en vijand. Het leger van IS vormt geen existentiële bedreiging voor welk westers land dan ook, maar we blijken vatbaar voor de psychische oorlogvoering. Grootschalig militair ingrijpen is daarvoor geen oplossing. Bovendien kunnen we uit de invasie in Afghanistan en Irak leren dat de jihadbeweging daardoor enkel versplintert en op andere plaatsen de kop opsteekt.
Relativeer en nuanceer
Beter is het daarom om de strijd in de media aan te gaan. Niet door afschuw te laten blijken over het onmenselijke geweld, dat speelt IS juist in de kaart. Wel door een waarheidsgetrouwer, complexer beeld van de werkelijkheid te bieden dan de simplistische visie waarmee IS zijn publiek verleidt. Door te differentiëren tussen moslims en hun interpretaties van de koran. Door de claim dat het kalifaat het einde der tijden inluidt te relativeren.
Een lastige taak voor de geschiedenisdocent.
Deze recensie verscheen in de oktobereditie van Kleio